گاز FM200 نوعی خاموش کننده است که مکانیزم این گاز برای اطفاء حریق، از بین بردن حرارت است.
مراکز داده و یا دیتا سنترها، پایگاه هایی هستند که تمام اطلاعات مربوط به وب سایتها و اپلیکیشن ها را ذخیره میکنند این مراکز برای ذخیره سازی اطلاعات از رایانه های پیشرفته ای به نام سرور استفاده میکنند به عبارت دیگر صاحبان وب سایتهای ،شرکتی وب سایت های شخصی همچنین اپلیکیشن ها برای ذخیره سازی اطلاعات و محتوا هایی که هر روز تولید میکنند از دیتاسنترها فضای میزبانی یا هاست خریداری میکنند یکی از معروفترین دیتاسنترهای دنیا IBM است که شاید شما هم به کرات نام آن را شنیده باشید.
بروز هرگونه آتش سوزی در این مراکز داده خسارات مالی سنگینی را به بار می آورد. زیرا اولاً حجم زیادی از اطلاعات مهم وب سایت ها و اپلیکیشن ها که در این مراکز نگهداری میشود در معرض خطر نابودی قرار میگیرد و ثانیاً سرور هایی که برای نگهداری اطلاعات در این مراکز وجود دارد بسیار گران قیمت هستند.
بروز آتش سوزی در این مراکز داده غیر محتمل نیست زیرا سرور ها با جریان برق کار میکنند و هرگونه نوسان جریان برق و یا گرم شدن سیم های رابط در اثر عبور جریان الکتریسیته میتواند منجر به وقوع یک آتش سوزی شود. بنابراین علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد باید از قبل اندیشید در صورت بروز آتش سوزی در چنین مراکزی چگونه میتوانیم به سرعت حریق را مهار کنیم تا میزان خسارات را به حداقل برسانیم علاوه بر این بایستی نوع خاموش کننده را نیز تعیین کنیم.
طراحان سامانه های اطفاء حریق سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک و یا خودکار را جایگزین مناسبی برای این اماکن میدانند زیرا عموما افراد در این اماکن رفت و آمد چندانی ندارند بنابر این اگر حریقی اتفاق بیوفتد باید به صورت خودکار شناسایی و اطفاء شود به عبارت دیگر سیستمی که برای اطفاء حریق در این اماکن مورد استفاده قرار میگیرید نباید وابسطه به انسان باشد.
تنها در این صورت است که با بروز کوچکترین حادثه آتش سوزی آشکار ساز های دود حریق را شناسایی و سامانه اطفاء حریق اتوماتیک شروع به اطفاء آن میکنند.
اما در سامانه های اطفاء حریق اتاق سرور و اماکن مشابه آن از چه خاموش کننده هایی استفاده میکنند؟
معمولا در این سامانه از گاز های مایعی موسوم به گاز های FM200 استفاده میکنند این گاز به صورت مایع در سیلندر هایی ذخیره و در این سیلندر ها از طریق لوله هایی به نازل های خاصی که در بالای سر سرور ها قرار دارند وصل میشوند. به محض بروز حریق دتکتور ها آن را شناسایی و سیلندر های حاوی FM-200 گاز مذکور را آزاد میکنند این گاز از طریق نازل فضای اتاق سرور را پر و حریق را اطفاء میکنند.
اما سوالاتی که پیش میآید این است که:
گاز FMT200 با چه مکانیزمی آتش را خاموش میکند؟
همان طوری که میدانید برای شروع و تداوم آتش سوزی به چهار عامل : ماده سوختنی، حرارت، اکسیژن و واکنش های زنجیره ای نیاز داریم. به این چهار عامل چهار وجهی آتش میگویند. البته در زمان گذشته تنها سه عامل ماده سوختنی، حرارت، اکسیژن را عوامل موثر در تشکیل و تداوم آتش میدانستند این سه عامل اضلاع مثلثی به نام مثلث آتش را تشکیل میدادند اما بعد ها فهمیدند عامل دیگری هم در تشکیل و گسترش آتش نقش دارد و نام آن را واکنش های زنجیره ای گذاشتند از این رو به جای استفاده از مثلث آتش از واژه هرم آتش استفاده میکنند.
همینطوری که برای شکل گیری حریق به وجوه مختلف هرم آتش نیاز داریم برای اطفاء حریق هم باید یکی از این عوامل را از بین ببریم به عبارت ساده تر زمانی یک حریق خاموش میشود که حداقل یکی از عوامل چهارگانه از بین رفته باشد. این مطلب اساس کار خاموش کنند های مختلف است مثلا هنگامی که بر روی حریق آب بریزیم آب هم با از بین بردن حرارت و هم با جلوگیری از رسیدن اکسیژن به ماده سوختنی حریق را خاموش میکند همچنین زمانی که از پودر برای خاموش کردن حریق استفاده میکنیم پودر بر روی ماده سوختنی ذوب میشود و از رسیدن اکسیژن به حریق جلوگیری میکند و باعث اطفاء آن میشود.
آیا گاز Fm200 برای انسان خطرناک است؟
البته که خیر! مراکز قانونی و معتبر بسیاری ارزیابی های ایمنی را بر روی گاز fm200 انجام داده اند و آن را به عنوان یک گاز پام غیر سمی شناسایی کرده اند. در واقع گاز fm200 آنقدر ایمن است که مجوز آن برای استفاده در مکان هایی که بیماران آسمی حضور دارند صادر شده است. گاز fm200 تنها یک ترکیب خالص است و هیچ ماده فعالی در fm200 وجود ندارد.
اما نکته قابل توجه در مورد این گاز این است که با اکسیژن هوا ترکیب نمیشود یعنی این گاز برای از بین بردن آتش اکسیژن را کم نمیکند همین مساله سامانه اطفاء حریق مبتنی بر گاز FM200 را جایگزین مناسبی برای اطفاء حریق مراکزی که انسان ها در آن حضور دارند هم تبدیل کرده زیرا با ترکیب نشدن با اکسیژن سبب خفگی افراد نمیشود.
در گذشته برای خاموش کردن حریق اماکنی که در آن تجهیزات حساس و الکترونیکی به کار میرفت به جای گاز FM200 از گاز های هالون 1301 استفاده میکردند. گاز هالون کمترین غلظت طراحی را نسبت به تمامی گاز های دیگر داشت همچنین به دلیل خاصیت خاموش کنندگی بالا و عدم سمی بودن در اماکن بسته ای که انسان ها در آن حضور دارند همانند هواپیما ها کاربرد فراوان داشت اما امروزه با کشف این مساله که در این نوع گاز اثرات مخربی بر روی لایه ازون دارد بر اساس پروتکل مونترال 1987 و پروتکل کیوتر 1997 در بیشتر موارد ممنوع الاستفاده شده اند و سازمان NFPA جایگزین مناسبی برای آن برگزید از جمله همین گاز FM200.
سامانه FM200 تنها یکی از سامانه های اطفاء حریق خودکار است که در مراکز داده مورد استفاده قرار میگیرد مرکز داده معتبر و بزرگی همچون IBM برای حفاظت از سرور های خود از خطر آتش سوزی از سامانه حریق دیگری استفاده میکند این سامان همان سیستم نام آشنای اسپرینکلر است.
آیا قیمت سیستم خاموش کننده fm200 از دیگر سیستم های اطفاءحریق گران تر می باشد؟
در یک کلمه خیر. مخصوصا زمانی که هزینه نهایی بعد از نصب و راه اندازی سیستم اطفاء حریق fm200 را در نظر می گیرید. علاوه بر اینکه بخش بزرگی از دارایی های شما توسط این سیستم محافظت می شود. سیستم اطفاء حریق fm200 تا حدود ۷ برابر فضای ذخیره سازی کمتری را نسبت به سایر سیستم های اطفا حریق اشغال می کند.